Slaapproblemen beïnvloeden je functioneren. Eén nacht niet goed slapen kunnen we meestal nog wel opvangen maar als we meerdere nachten niet goed slapen dan merken we dit meteen. Vermoeidheid, prikkelbaarheid, een verminderd concentratievermogen en een gevoel van ‘watten in het hoofd’ zijn een aantal zaken die ik zelf opmerk als ik slecht geslapen heb. Mijn slaapproblemen zijn gelukkig altijd van tijdelijke aard en worden veroorzaakt door mijn kinderen die ‘s nachts soms lopen te spoken.

Chronisch slaapgebrek

Er zijn echter mensen voor wie slapen een chronisch probleem is geworden. Zij slapen altijd slecht in, of zijn juist erg vroeg wakker. Of worden midden in de nacht wakker en kunnen vervolgens niet meer in slaap komen. Soms vallen ze dan tegen het ochtendgloren weer in slaap om vervolgens doodmoe te zijn als de wekker gaat. Ook kunnen mensen ‘s nachts zo onrustig slapen dat ze niet goed uitrusten.

Oorzaken slapeloosheid

Slapeloosheid kan veel uiteenlopende oorzaken hebben, bijvoorbeeld spanningen, jetlag, onregelmatige werktijden, teveel alcohol of koffie, te veel roken, pijn, lichamelijke ongemakken of sommige medicijnen. Bij kortdurende slapeloosheid (minder dan drie weken) is vaak nog wel een aanleiding of oorzaak te achterhalen. Bij chronische slaapklachten kunnen meerdere factoren een rol spelen, maar vaak is niet bekend waarom iemand niet goed meer kan slapen.

Wat er aan te doen

Op internet zijn een heleboel tips te vinden voor mensen die last hebben van chronisch slaapgebrek. Ook worden er door de GGD/GGZ slaapcursussen gegeven.

Mindfulness

Een van de redenen waarom slaapproblemen erger kunnen worden zijn negatieve gedachten. Die kunnen al beginnen bij of voor het naar bed gaan. De gedachte: ‘als ik nu weer niet genoeg slaap dan kan ik morgen niet goed functioneren’ verhoogt de spanning en de kans om rustig in te slapen neemt daardoor af. Mindfulness leert je om je gewaar te worden van deze gedachten en er op een andere manier mee om te gaan.

Mindful met slaapproblemen omgaan

Hoe doe je dat? Als eerste is het belangrijk om op te merken welke (negatieve) gedachten je hebt over het slapen. Deze gedachten zijn vaak een onderdeel geworden van het probleem. Vaak zijn er veel gedachten over het slapen dat persé moet gebeuren. Dit kan milder gemaakt worden door jezelf een goede nachtrust te wensen, wat niet betekent dat je ook de hele nacht moet slapen. Als je je lichaam ten ruste legt, rust je ook uit, daar hoef je niet perse voor te slapen.

Mediteren als je niet kan slapen

Om je geest ook uit te laten rusten kun je een meditatie oefening doen als je niet kan slapen. Je kunt de bodyscan doen, wat yogaoefeningen met aandacht of een zitmeditatie. Welke meditatie je kiest maakt niet uit. Het zal logischer lijken om een bodyscan te doen omdat je daarbij in bed kunt blijven liggen maar het kan juist prettig zijn om je bed uit te gaan en een zitmeditatie te doen.

Mediteren doe je niet om in slaap te komen!

Belangrijk is dat je je realiseert dat je de meditatie doet om je geest te laten rusten niet om in slaap te komen! Je neemt de tijd om volledig te zijn met dat wat er is, met een accepterende houding en zonder oordeel. Je verwelkomt als het ware je slaapprobleem en laat het verzet hiertegen los.

Resultaten

Mindfulness biedt geen kant en klare oplossing voor slaapproblemen. Helaas zijn die er ook niet. Mindfulness biedt wel een manier om met slaapproblemen om te gaan. Sommige deelnemers aan mijn trainingen gingen al tijdens de training gelijk beter slapen. Maar dat is geen garantie dat dat bij iedereen zo is. Een andere deelnemer aan de training zei aan het eind van de training: ‘Ik slaap nog steeds niet goed maar ik heb er minder last van’.

*Als je jezelf overgeeft aan dit ogenblik, Dan is dat eigenlijk hetzelfde als buiten de tijd stappen* – Jon Kabat-Zinn